ಪಶ್ಚಿಮ ಘಟ್ಟಗಳ ಹಸಿರು ಹೊದಿಕೆಯ ಮಧ್ಯೆ ಅಡಗಿರುವ ಕವಲೇದುರ್ಗ ಕೋಟೆ ತನ್ನೊಳಗೆ ಇತಿಹಾಸ, ಪುರಾಣ ಮತ್ತು ಪ್ರಕೃತಿಯ ಅಪರೂಪದ ಕಥೆಗಳನ್ನು ಹೊತ್ತಿರುವ ಅದ್ಭುತ ತಾಣವಾಗಿದೆ. ಶಿವಮೊಗ್ಗ ಜಿಲ್ಲೆಯ ತೀರ್ಥಹಳ್ಳಿ ತಾಲ್ಲೂಕಿನಲ್ಲಿರುವ ಈ ಕೋಟೆ 9ನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಾಣಗೊಂಡಿದ್ದು, ಕೆಳದಿ ಅರಸರ ಆಳ್ವಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖ ಕೋಟೆಯಾಗಿ ಬೆಳಗಿತು. ಕೋಟೆಯ ಮೇಲ್ಭಾಗದಲ್ಲಿರುವ ದುರ್ಗಾದೇವಿ ದೇಗುಲ ಸ್ಥಳೀಯರ ನಂಬಿಕೆಯ ಪ್ರಕಾರ ಕೋಟೆಯ ರಕ್ಷಕಿಯಾಗಿ ಪ್ರಸಿದ್ಧಿ ಪಡೆದಿದೆ.
ಇಲ್ಲಿ ಪುರಾಣಗಳೂ ಕೂಡ ಅಪಾರ. ಭೀಮನು ನಿರ್ಮಿಸಿದನೆಂದು ನಂಬಲಾಗುವ ‘ಗದಾತೀರ್ಥ’ ಕೆರೆ, ಪರಶುರಾಮ ಮತ್ತು ಪಾಂಡವರ ತಪಸ್ಸಿನ ಕಥೆಗಳು, ಹಾಗೂ ಪುರಾತನ ಲಿಪಿಗಳನ್ನೊಳಗೊಂಡ ಕಲ್ಲು ಕೆತ್ತನೆಗಳು ಈ ತಾಣಕ್ಕೆ ವಿಶೇಷ ರಹಸ್ಯಮಯತೆ ನೀಡುತ್ತವೆ. ಕೋಟೆಯೊಳಗಿನ ಬೃಹತ್ ಕಲ್ಲಿನ ಬಾಗಿಲುಗಳು, ಅರಮನೆಯ ಅವಶೇಷಗಳು, ನೀರಿನ ಕೊಳಗಳು ಮತ್ತು ಇನ್ನೂ ಅನ್ವೇಷಣೆಗೆ ಬಾಕಿ ಉಳಿದಿರುವ ಸುರಂಗಗಳು ಪ್ರವಾಸಿಗರಲ್ಲಿ ಅನೇಕ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳನ್ನು ಹುಟ್ಟಿಸುತ್ತವೆ.
ಪ್ರಕೃತಿಪ್ರಿಯರು ಮತ್ತು ಟ್ರೆಕ್ಕಿಂಗ್ ಪ್ರಿಯರಿಗೆ ಇದು ನಿಜವಾದ ಸ್ವರ್ಗ. ತೀರ್ಥಹಳ್ಳಿಯಿಂದ ಆನಂದಪುರ ಮಾರ್ಗವಾಗಿ ಸುಮಾರು 25 ಕಿಲೋಮೀಟರ್ ವಾಹನಯಾತ್ರೆ ಮಾಡಿ, ಬಳಿಕ 2-3 ಕಿಲೋಮೀಟರ್ ಉದ್ದದ ಚಾರಣದ ಮೂಲಕ ಕೋಟೆಯ ತುದಿಗೆ ತಲುಪಬಹುದು. ಈ ಏರಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯಿಲ್ಲದ ಕಾಡುಮಾರ್ಗ, ಬೆಟ್ಟಗಳ ನೋಟ ಮತ್ತು ತುದಿಯಲ್ಲಿ ಸಿಗುವ 360-ಡಿಗ್ರಿಯ ದೃಶ್ಯ — ಎಲ್ಲವೂ ಮನಸೆಳೆಯುತ್ತವೆ. ಮಳೆಯ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಇಲ್ಲಿ ಕಾಣುವ ಮಂಜಿನ ಹೊದಿಕೆ ಮತ್ತು ಹಸಿರು ಬೆಟ್ಟಗಳು ಚಿತ್ರಕಲೆಗೇ ಸಮಾನವಾದ ದೃಶ್ಯವನ್ನು ನೀಡುತ್ತವೆ.
ಕವಲೇದುರ್ಗವು ಕೇವಲ ಪ್ರವಾಸ ತಾಣವಲ್ಲ — ಇದು ನಮ್ಮ ಇತಿಹಾಸ, ಪೌರಾಣಿಕತೆ ಮತ್ತು ಪ್ರಕೃತಿಯ ಅದ್ಭುತ ಸಂಗಮವಾಗಿರುವ ಜೀವಂತ ಪಾಠಪುಸ್ತಕವಾಗಿದೆ.
